Ik heb een redacteur nodig

Wanneer heb ik een redacteur nodig?

Je hebt een manuscript geschreven of je bent al een heel eind op weg. Ergens voel je wel dat er nog gaten zitten. Er ontbreekt hier en daar nog wat tekst. De stijl is niet consistent. Het einde voelt nog niet oké. De indeling is nog niet perfect. De boodschap heeft nog een beetje aanscherping nodig. Je vermoedt dat er nog de nodige grammatica- of spellingsfouten zijn. En het is niet zo dat je precies weet welke mankementen er uitspringen, maar je beseft dat er iemand naar moet kijken. De redacteur! Wie je ook bent, hoeveel ervaring je ook hebt. Als je schrijft, heb je een redacteur nodig.

[Dit artikel is in conceptmodus; er zitten hier en daar nog wat fouten in.]

Waarom heb ik een redacteur nodig? Ik kan toch schrijven?

Wie heeft er nu geen redacteur nodig? Zelfs de beste schrijvers krijgen nog feedback van hun uitgevers. Elke schrijver heeft zijn of haar blinde vlekken. Zelfs bij de meest ervaren pennenlikkers gaat het mis. Wanneer iemand zegt dat die geen redacteur nodig heeft, maakt die persoon zich maar wat wijs. Wie zegt geen redacteur nodig te hebben, weet waarschijnlijk ook niet wat schrijven is.

Juist omdat je goed kunt schrijven, heb je een redacteur nodig. De redacteur maakt van jouw meesterwerk iets wat gewoon nog net even beter is. In dat opzicht verschilt het schrijversvak van dat van componisten, schilders en beeldhouwers. Maar een boek is dan ook niet niks. Een boek van 33.000 woorden kent ongeveer 379.500 tekens. Die zijn allemaal gerangschikt volgens de regels van syntaxis, grammatica en stijl. De redacteur is er niet om jouw boek naar zijn hand te zetten. Hij wil dat jouw stijl en boodschap tot hun recht komen.

Sommige schrijvers van een manuscript denken dat je geen redacteur nodig hebt wanneer je met je manuscript naar een uitgever stapt. Die wordt, wanneer hij het manuscript accepteert, verantwoordelijk voor de kwaliteit van het uiteindelijke boek. Die zorgt dus voor een redacteur. Logische gedachtegang. De uitgever moet echter ook overtuigd worden van de waarde van je manuscript en als het manuscript te veel gebreken vertoont of door de vele fouten niet fijn leest, kan de uitgever je manuscript zomaar afwijzen. Neem dus op tijd een redacteur in handen.

Wat doet een redacteur precies?

Dat vroeg ik me in het begin ook af. Maar ik was nog niet lang als ghostwriter bezig of ik ontdekte wat er allemaal aan de hand kon zijn met de teksten die ik schreef. Zelf rolde ik in het redactiewerk juist doordat ik ghostwriter werd. Er kwamen mensen op mijn pad die dachten dat ze een ghostwriter nodig hadden, maar eigenlijk meer gebaat waren bij een redacteur. Om de simpele reden dat ze zelf al flink wat hadden geschreven.

Al redigerend ben ik er achter gekomen dat redactiewerk draait om vijf zaken:

• Structuur, stijl. De vorm waarin je je verhaal giet, is erg belangrijk. Er zijn ongeschreven regels die bepalen hoe je boek eruit hoort te zien en hoe het leest qua structuur en stijl. Natuurlijk kun je van deze regels afwijken, maar dat doe tot je eigen schade. Van de regels afwijken is doorgaans voor mensen met veel ervaring.

• Doelstelling, stelling, boodschap, argumentatie en doelgroep. Naast de vorm is de inhoud belangrijk. Ben je in staat je boodschap duidelijk te formuleren en uit te werken? Ben je daarin consistent?

De eerste twee punten gaan vooral over het boek als geheel. Het is een beetje een helikopter-perspectief. Maar een redacteur gaat natuurlijk ook met een vergrootglas aan het werk.

• Opbouw hoofdstukken. Klopt de volgorde van de hoofdstukken en vloeien ze natuurlijk in elkaar over? Is de inhoud een beetje gelijkmatig verdeeld over de hoofdstukken?

• Woordkeus, idioom, zinsopbouw en alinea. Elke zin is een bouwwerk. Elk woord is een bewuste keuze om dat bouwwerk esthetisch vorm te geven en de leeservaring te bevorderen. Elke zin moet passen bij de volgende en samen vormen ze een alinea. Alle alinea’s samen zijn de bouwstenen van een hoofdstuk. Ze moeten in een vloeiende lijn bij elkaar horen en de leeservaring bevorderen.

• Syntaxis, grammatica, spelling. De regels die de meeste mensen niet echt leuk vinden. Maar ze vormen wel de ruggengraat van de taal.

Redacteuren doen niet allemaal hetzelfde. Dat komt doordat ze allemaal hun eigen karakter hebben en op andere dingen de nadruk leggen. Er zijn ook verschillende functies die met de ene term redacteur worden aangeduid.

Zo kun je onderscheid maken tussen een hoofdredacteur en eindredacteur.

• De hoofdredacteur heeft de leiding over een publicatie en bepaalt de strategie van een medium. Zij of hij zorgt ervoor dat al die teksten die samen een geheel vormen (bijvoorbeeld een magazine) ook echt bij elkaar horen qua boodschap en stijl.

• De eindredacteur zit dicht op de tekst en controleert die op spelling. De eindredacteur zorgt dat de tekst publiceerbaar wordt. Soms doet de eindredacteur het correctiewerk en soms wordt de correctie uitbesteed aan een corrector.

• Er is ook een verschil tussen de redacteur die je inhuurt voordat het manuscript naar de uitgever gaat en de redacteur die vanuit de uitgever zich over je manuscript buigt. Die werken beiden vanuit een eigen perspectief. De redacteur die voorafgaand aan de uitgever naar het manuscript kijkt, let vooral op de uitgangspunten van de schrijver, de boodschap en de doelgroep. De redacteur bij de uitgever houdt ook rekening met de uitgangspunten van de uitgeverij en brengt haar expertise uit de uitgeverswereld mee naar het boek. Beide perspectieven zijn erg belangrijk. Je hebt vaak een redacteur nodig om je boek je boek door een uitgever geaccepteerd te krijgen.

Hoe werk jij als redacteur?

Ik volg een eenvoudig stappenplan. We beginnen met een vrijblijvende oriëntatie en een intake om een eerste indruk van het manuscript te krijgen. Dit is vrijblijvend.

Wanneer we besluiten samen te werken, redigeer ik eerst één hoofdstuk. Dan weten we hoe of wat. Bevalt wat ik te zeggen heb jou niet? Geen probleem. Je betaalt de uren die ik tot op dat moment gemaakt heb en we gaan ieder onze eigen weg. Bevalt het wel, dan gaan we cyclisch aan de slag. Jij krijgt per hoofdstuk feedback van mij, reageert daarop en stuurt het naar mij terug. Ik werk inmiddels aan het volgende hoofdstuk.

Ik verzamel de reactie op mijn feedback weer in een nieuw document. Dat wordt het geredigeerde manuscript.

Meestal kom ik tijdens het redigeren tot nieuwe inzichten die soms ook betrekking hebben op de hoofdstukken die al gedaan zijn. Daar komen we uit. je krijgt in de loop van het proces ook feedback van mij over het boek als geheel. Soms kunnen die punten gelijk meenemen; soms moeten we ze even laten rusten.

Voor je het weet, kun je naar een uitgever stappen.

Hoeveel kost de redactie van mijn manuscript?

Sommige schrijvers hebben veel ervaring in het schrijven van boeken, anderen helemaal niet. Logisch dus dat sommige manuscripten minder werk nodig hebben dan andere. Het is daarom niet echt mogelijk gelijk een prijs op tafel te leggen. Ik weet immers niet wat de kwaliteit van jouw manuscript is. En die hangt af van (a) de hoeveelheid spellingsfouten, (b) gebruik van idioom, stijl, etc., (c) opbouw en consistentie in de uitwerking van je onderwerp, (d) de kwaliteit van de opmaak/structuur in de tekstverwerker.

Omdat dit vooraf niet duidelijk is, spreek ik meestal af dat ik één hoofdstuk redigeer. Dan blijkt vanzelf wat er aan de hand is. Op basis van de tijd die voor een hoofdstuk nodig is, kan ik makkelijk een inschatting maken voor het hele project. Overigens zijn tijdens het proces beide partijen vrij om de samenwerking te beëindigen. Het is totaal niet nodig dat je aan me vast zou zitten.

Maar laten we het niet hebben over vastzitten of niet. We gaan lekker dat manuscript van jou op een hoger plan tillen zodat jij verder kunt.

.

Meer weten? Lees hier meer over mijn ghostwriting-traject.